Ding #22: Bibliotheek 2.0 en de toekomst?

Als ik de stukken over bibliotheek 2.0 lees vind ik daar altijd een flink stuk angst uit spreken. Angst om overbodig te worden, de noodzaak om te innoveren op gebied van dienstverlening, aansluiting bij de doelgroep te vinden. Voor een deel is dat denk ik te verklaren uit het feit dat een groot gedeelte van wat je leest voortkomt uit de Amerikaanse publieke bibliotheeksector. De academische sector is een stuk minder trendgevoelig. De toenemende welvaart in de maatschappij zorgt ervoor dat mensen steeds makkelijker een boek of muziek kunnen kopen. Deze mensen zal je minder zien in de bibliotheek. Tegelijkertijd neemt de kloof tussen arm en rijk toe. De rijken hebben geld voor boeken, kranten, uitgebreide tv programmering, cds, internet en digital lifestyle producten zoals ipods en iphones. Wie daar geen geld voor heeft is aangewezen op een zwak ontwikkeld publiek omroepbestel, een anti-intellectuele stroming binnen school- en publiek bestuur. En bibliotheken. In Amerika zijn bibliotheken veel politieker dan hier, het is niet zelden dat je leest van een bibliotheekbestuur dat de strijd aan moet gaan om “boekverbrandingen” tegen te houden, iets als Banned Books Week is in Nederland vrijwel ondenkbaar, afgezien van wat reli-nuts die Harry Potter eng vinden zijn we in Nederland redelijk tam en vrijgevochten. Zo vrij zelfs dat de minister van onderwijs en cultuur publiekelijk kan zeggen dat Mein Kampf gewoon bij de bibliotheek ligt en misschien niet verboden hoeft te zijn. Leidde wel tot een klein relletje maar wie herinnerd zich dat 2 jaar later nog?
De kooof tussen arm en rijk is hier ook een stuk kleiner alhoewel we ook hier te maken hebben met een sterk groeiend contingent van mensen die iedereen met een wetenschappelijke opleiding suspect vinden. Maar dat terzijde.

Er straalt een soort desperaatheid uit een hoop van de stukken over bibliotheek 2.0. En daar doe ik niet aan. Ik heb ook niets met het hele marketing aspect van bibliotheek 2.0. Jezelf op de kaart zetten is prima maar ik denk dat het niet erg zinvol is om dan ter plekke blindelings maar te gaan twitteren, bloggen, gamen, second lifen, hyven, facebooken, MSNen, linkedinnen, orkutten en weet ik veel wat nog meer.
Aaah, Orkut, herinnerd iemand zich dat nog? 3 Jaar geleden een hype omdat Google iets met sociale netwerken ging doen. Inmiddels word de dienst alleen nog maar veel gebruikt in Brazilië geloof ik. De rest van de wereld had geen zin in Braziliaanse spam en switchte naar Facebook of andere equivalenten.
En hier zit een probleem: we kunnen ons wel op iedere hype storten maar hebben we dan ineens iets te melden???

Als deel van mijn werk test ik allerlei nieuwe dingen uit, ik heb accounts bij in Nederland nauwelijks relevante diensten als Second Life, Orkut, MySpace en heel heel veel andere inmiddels ter ziele gegane “2.0 van de toekomst™” bedrijven. Keer op keer kom ik tot de conclusie dat het allemaal wel leuk is wat de technologie kan maar dat het je niet veel verder hebt als je niet iets te zeggen hebt.
Moeten we op Hyves zoals een aantal andere bibliotheken doen? En zoja, wat heeft dat voor nut? Zodat we in de volgende vergadering kunnen zeggen dat we 200 volgers hebben op Hyves, zoals sommige collega bibliotheken? Wat is daar het nut van als je een doelgroep hebt van rond de 40.000? Wat is succes in dat geval, 4.000 of 20.000?

Nee, ik denk dat we een aantal veel kleinere stappen kunnen zetten:
– wikis gebruiken voor projecten en handleidingen, gebeurt nu slechts incidenteel
– bloggen voor collega’s en docenten op het intranet en via de website
– RSS moet een vereiste worden in alles wat we doen: geen databank erbij als er geen RSS mogelijkheden zijn
– onze catalogus leverancier moet het vuur eens aan de schenen gelegd worden, als we een opvolger voor het systeem kiezen moeten openheid en (de mogelijkheid tot) nieuwe mogelijkheden bovenaan staan (zie mijn vorige post)
– onze mediatheek moet 1 hoofd krijgen en 1 beleid, da’s wat anders dan het mislukte shared service centre idee overigens laat dat duidelijk zijn
– we steken geen energie in hypes, we kijken de kat uit de boom en besparen geld door niet in Third Life te springen omdat marketing columnisten daar natte dromen van hebben
– we gebruiken technologie waar dat nuttig is en die aansluit bij wat onze doelgroep gebruikt, geen OCLC questionpoint, maar low-tech MSN
– we zijn flexibel en weten dat we soms de verkeerde keuze maken, als we inzetten op een tool en die is na 9 maanden irrelevant en
van de troon gestoten door opvolger 3.0™ dan nemen we ons verlies met opgeheven hoofd

En als laatste:
– onze medewerkers zijn veel pro-actiever dan tot op heden op het gebied van het nieuwe web. In een ideaal geval is een cursus als 23 dingen 3.0 nooit nodig, iedere mediatheekmedewerker is in staat om nieuwe web diensten te vinden, te evalueren en voor te stellen voor een projectmatige implementatie. Werken in een mediatheek is meer dan boeken invoeren en de tijdschriftenkast opruimen.

Ach, dat laatste is misschien een droom, maar wel een mooie.